یادداشتی از مسعود مهرابی؛ کتاب بر آتش قلیان‌ها

پایگاه خبری نمانامه: بین مردم ایران باور نادرستی درباره‌ی مصرف کاغذ وجود دارد؛ باور دارند مصرف کاغذ باعث از بین رفتن جنگل‌ها و آسیب زدن به #محیط_‌زیست می‌شود. این باور چنان فراگیر شده است که حتی تعدادی از دانش‌آموختگانِ دوست‌دارِ طبیعت، کتاب و نشریه نمی‌خرند و آن را در فضای مجازی می‌جویند و گاهی اوقات رایگان دانلود می‌کنند! در حالی که بخش عمده‌ای از کاغذ برای چاپ کتاب و روزنامه و مجله از چوب جنگل‌های صنعتی و مصنوعی به شکل کاشت نهال در زمین‌های بارور و زراعت چوب که باعث افزایش تعداد درختان جهان می‌شود، و بخشی دیگر (حدود ۴۰ درصد) با استفاده از محصولات جانبی کشاورزی مانند ساقه‌ی پنبه و باگاسِ تولیدشده در کارخانه‌های نیشکر تهیه می‌شود. بخشی از کاغذ مورد نیاز ایران از کره جنوبی و سوئد وارد می‌شود. آیا مردم و مسؤلان محیط‌زیست این کشورها عقل‌‌شان را از دست داده‌اند که جنگل‌‌های طبیعی‌شان را نابود و کاغذ تهیه‌‌شده از آن را به کشور ما صادر کنند؟
⚬ اما آن روی سکه؛
بر اساس تحقیق‌های میدانی روزانه سه‌هزار تُن زغال برای قلیان در ایران مصرف می‌شود (دویست تُن در تهران با گردش مالی دو میلیارد تومان است) که برای تهیه‌ی آن به طور متوسط ۹هزار تُن چوب مصرف می‌شود. اگر میانگین وزن درختان را هزار کیلوگرم حساب کنیم، روزانه ۹هزار درخت دود می‌شود و به هوا می‌رود. اما این همه‌ی درد نیست، به همین میزان و شاید بیش‌‌تر زغال برای منقل (کباب و غیره) مصرف می‌شود؛ یعنی ۱۸هزار درخت، هرچند بخشی از آن‌ها خشک و فرسوده‌اند، و با این خشکسالی که ایران را فراگرفته هر سال از وسعت جنگل‌های‌مان کاسته می‌شود و باغ منقل‌داران و قلیان‌داران آباد.
بر اساس آمار رسمی سایت «خانه‌ کتاب»، در سه ماه آخر سال ۱۳۹۶ در مجموع ۳۱ میلیون جلد کتاب در ایران چاپ شده است؛ یعنی روزانه حدود ۳۴۵هزار جلد. اگر وزن متوسط کتاب‌ها را یک کیلوگرم حساب کنیم، روزانه ۳۴۵ تُن کاغذ برای چاپ کتاب مصرف می‌شود؛ در کنار هم قرار دادن این رقم‌ها نشان‌دهنده‌ی عمق فاجعه‌ی زیست‌محیطی و زیان‌های جسمانی‌ست؛ مصرف روزانه شش‌هزار تُن زغال از چوب جنگل‌های ایران که قابل‌بازیافت هم نیست، در برابر ۳۴۵ تُن کاغذ برای چاپ کتاب که ۸۰ درصد آن از خارج کشور وارد می‌شود!
خانم‌ها و آقایان، دوستان و دشمنان محیط‌زیست، به غیر از زغال برای کباب و غیره، در این مرز پٌرگهر هر روز دست‌کم دو میلیون جلد کتاب بر آتش قلیان‌ها کباب می‌شود!