لینو ونتورا؛ ژان والژان کاریزماتیک سینما

 

پایگاه خبری نمانامه: هیچگونه تحصیلات و تجربه سینمایی نداشته باشی و آن وقت در جایگاهی متمایز و در خور توجه قرار بگیری، این آرزوی هر بازیگری به شمار می‌رود. «لینو ونتورا» یکی از همان بازیگرانی است که در این مسیر شانس یارش بود و دنیای بی‌رحم سینما او را به عنوان چهره‌ای دوست داشتنی و کاربلد به همگان معرفی کرد. آرامش و خونسردی بزرگترین خصیصه «لینو ونتورا» در نقش آفرینی‌هایش محسوب می‌شود.

قد کوتاه و صورت گوشتی و گردش این امکان را برایش فراهم کرده بود که در طیف وسیعی از نقش‌های مختلف حضور پیدا کند و بدرخشد. مجموعه بینوایان که در دهه شصت از تلویزیون خودمان پخش می‌شد گواهی بر این ادعاست. ونتورا آنچنان درنقش ژان والژان فرو رفته بود که هیچ بازیگر دیگری جز او را نمی‌توان برای این نقش سخت و حساس متصور بود.

در کارنامه بازیگری لینو ونتورا نقش‌های دیدنی بسیاری وجود دارد ولی نقش کمیسر لوگوف فیلم «دسته سیسیلی‌ها» ساخته آرنی ورنوی چیز دیگری است. لوگوف با شخصیتی کاملا جدی، زندگی‌اش را وقف دستگیری سارته با بازی آلن دلون کرده بود. ترک سیگار و کم حرفی‌اش در فیلم بعد خاصی به نقشش داد و ونتورا هم از این مورد سود جست و در ارائه نقش خیلی چشمگیر نشان داد. لینو ونتورا را باید یکی از نوابغ بازیگری سینمای فرانسه و ایتالیا بدانیم. سینمای پلیسی گانگستری دهه شصت و هفتاد میلادی با آثاری که او در آن‌ها حضور پیدا کرد جایگاه شاخصی در تاریخ سینما پیدا و مکتب جدیدی را پایه‌ریزی کرد.

آثاری نظیر: آسانسوری بسوی اعدام، ارتش سایه‌ها، شاهدی در شهر، جسد‌های تمیز، نفس دوباره، ماجراجویان و صدروز در پالرمو که نگارنده این فیلم را در سینما کریستال مرحوم صابر رهبر واقع درخیابان لاله‌زار تماشا کردم، فیلم‌های قابل توجه کارنامه بازیگری او را تشکیل می‌دهند.
لینو ونتورا در ۱۴ ژوئیه ۱۹۱۹ در پارمای ایتالیا به‌دنیا آمد. در دوران کودکی به همراه خانواده‌اش به فرانسه عزیمت کرد. بعد از ترک تحصیل انواع و اقسام کارها از جمله فروشندگی، مکانیکی و کارگری را تجربه کرد. مدتی نیز در ورزش کشتی مشغول بود که به‌دلیل آسیب دیدگی مجبور به ترکش شد. در دهه پنجاه توسط یکی از دوستانش به “ژاک بلر” یکی از کارگردانان سرشناس سینمای فرانسه معرفی شد و این آغازی بود برای ورودش به دنیای بازیگری سینما.

ونتورا این شانس را داشت که در اولین حضور سینمایی‌اش در کنار “ژان گابن” یکی از بهترین و مهمترین بازیگران فرانسوی ظاهر شود. دوستی و رفاقت ونتورا و ژان گابن باعث شکل‌گیری فیلم‌های بسیاری شد که شاید معروف‌ترین‌شان همان «دسته سیسیلی‌ها» باشد که نسخه سانسور شده آن بارها از تلویزیون ایران پخش شده است.
در کارنامه هنری لینو ونتورا هیچ جایزه مهم و شاخصی به چشم نمی‌خورد. او با کاریزمای خاص و منحصربفردی که در طول سال‌ها فعالیت ارائه داد خود را به عنوان بازیگری غریزی و شاخص به دنیای سینما شناساند که حتی در کمدی تلخی مانند «مزاحم» هم خوش درخشید.

لینو ونتورا در زمره بازیگرانی قرار می‌گیرد که طرفدارانش هیچوقت بازی‌های روان و جذابش را فراموش نمی‌کنند و در خاطرشان به یادگار می‌ماند.

نگارنده هنوز هم حضورش در بینوایان ساخته «روبر حسین» سینماگر فرانسوی ایرانی‌تبار را از یاد نبرده‌ام. لینو ونتورا در هیبت شهردار مادلن زیر گاری می‌رود و پیرمردی که زیر چرخ‌های گاری گیر کرده را نجات می‌دهد. این تصویر شاید تاثیرگذارترین و انسانی‌ترین لحظه‌ای در دنیای سینما باشد که از او در ذهنم به یادگار می‌ماند. لینو ونتورا در سال ۱۹۸۷ به دلیل بیماری قلبی این جهان را بدرود گفت.

به قلم: ناصر سهرابی