نمانامه: عملیات روانی عملیاتی است که منبع انتشار آن فاش نمی شود. این عملیات به گونه ای طراحی و اجرا می شود که دولت مسئول آن معلوم نباشد و یا اگر هم کشف شد آن دولت بتواند هرگونه دخالتی را انکار کند. عملیات روانی پنهان, معمولاً به وسیله تبلیغات سیاه و خاکستری به اجرا درمی آید.
تعریف عملیات‌روانی
عملیات‌روانی عبارت است از استفاده دقیق و طراحی شده از تبلیغات و سایر امکانات به منظور تأثیرگذاری بر افکار، احساسات، تمایلات و رفتار گروههای دوست، دشمن و بیطرف، برای دستیابی به اهداف ملی
بعد عملیات روانی
ماهیت و منطق درونی که عبارت است از تلاش برای تأثیرگذاری بر افکار، احساسات، تمایلات و نهایتاً رفتار، با استفاده از ارتباط اقناعی.
منظور و کاربرد این تأثیرگذاری و تغییر رفتار با توجه به هر دسته از مخاطبان(دوست، دشمن و بیطرف) است.
اهداف مورد نظر در عملیات‌روانی
اهداف سیاسی، نظیر تبلیغات فارسی رادیوهای غربی با هدف ایجاد تفرقه در جامعه اسلامی ایران
اهداف نظامی، نظیر تبلیغات دستگاه جنگ روانی یک واحد نظامی براس سست کردن انگیزه نبرد در نفرات نیروی مقابل
اهداف سیاسی- نظامی، که منظور از آن، اهدافی است که جنبه‌های سیاسی و نظامی در هم آمیخته و نمی‌توان آن را در یکی از دو نوع جای داد، نظیر تبلیغات زمان جنگ یک کشور برای کشور دیگر با هدف اعمال فشار بر تصمیمات دفاعی رهبران آن.
تقسیم بندی عملیات‌روانی
- عملیات‌روانی استراتژیک
- عملیات‌روانی تاکتیکی
- عملیات‌روانی استراتژیک
این عملیات، عموماً برای پیشبرد اهداف گسترده یا درازمدت و در هماهنگی با طرح‌ریزی استراتژیک کلی طراحی شده و معمولاً دارای تأثیراتی درآینده دور است. مخاطبان این عملیات‌را شهروندان و نظامیان دشمن که خارج از منطقه جنگی بسر می‌برند و همچنین کل جمعیت کشورهای دوست، بیطرف، یا دوست دشمن ما (متعهدان دشمن) تشکیل می‌دهد، نمونه‌ای از این عملیات، فعالیتهای تبلیغاتی یک کشور برای پایین آوردن تولید صنعتی کشور حریف است.
مقاصد عملیات‌روانی استراتژیک
تشریح خط مشی‌ها، اهداف و مقاصد سیاسی کشور خودی برای مخاطبین و ارائه استدلالهای پشتیبانی از آن خط‌مشی‌ها و غیره.
ارتباط دادن و پیوند برقرار کردن بین آن سیاستها و اهداف از یک طرف، و آرزوها و آرمانهای مخاطبان هدف از طرف دیگر.
برانگیختن افکار عمومی با فشارهای سیاسی به طرفداری یا علیه یک عملیات نظامی.
تأثیرگذاری بر روند تعیین تاکتیکها و استراتژیهای دشمن.
پشتیبانی از تحریمهای اقتصادی و دیگر اشکال غیرقهرآمیز اعمال فشار علیه دشمن.
برانگیختن اختلاف بین مقامات نظامی و سیاسی دشمن.
تضعیف اعتماد به نفس در رهبران دشمن و ایجاد تردید آنها نسبت به اهداف جنگی.
کاهش روحیه و کارآیی سربازان و غیرنظامیان دشمن از طریق نمایان کردن ضعفهایی که در روحیه و کارآیی نظامیان وجود دارد.
تقویت نارضایتی‌هایی که ملت دشمن به دلیل مسائل مذهبی، قومی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و غیره نسبت به دولت یا دیگران احساس می‌کنند.
مختلل کردن سیستمهای کنترلی یا ارتباطی کشور.
کسب پشتیبانی فکری یا عملی کشورهای بیطرف
رهبران خودی را قوی‌تر، و رهبران دشمن را ضعیف‌تر نشان دادن.
ایجاد امید در عناصر مقاومت فعال در سرزمین دشمن و پشتیبانی روحی از آنها.
کمک به ایجاد نخبگان مخالف حکومت.
کسب پشتیبانی در میان مردم مناطق تازه آزاد شده.
تقویت یا تکمیل عملیات تبلیغاتی تاکتیکی.
عملیات‌روانی تاکتیکی
این عملیات در منطقه جلویی نبرد و در پشتیبانی از عملیات نظامی تاکتیکی، طراحی و اجرا می‌گردد. مقاصد آن عبارتند از:
کاهش روحیه و کارآیی رزمی دشمن.
افزایش تأثیر سلاحهای سنگین از جمله بمبها.
آشفته کردن و سردرگم کردن دشمن.
تسهیل اشغال شهرهای دشمن، با ارسال اولتیماتوم و اعلامیه‌های دعوت به تسلیم.
پشتیبانی از عملیات‌روانی استراتژیک، با فراهم کردن شناخت به موقع و تفصیلی در مورد آسیب‌پذیریهای محلی که احتمالاً قابلیت بکارگیری در الگوی استراتژیک را دارد.
دادن اطلاعات و راهنمائیهای لازم به عناصر دوست که در منطقه رزمی دشمن عمل می‌کنند.
پشتیبانی خاص و مستقیم از فرماندهان تاکتیکی با دادن یادداشتهای کوتاه.
ایجاد تصویری مطلوب از سربازان و فرماندهان خودی در ذهن مخاطبان.
تقسیم‌بندی عملیات‌روانی
عملیات‌روانی آشکار
عملیات‌روانی آشکار معمولاً با استفاه از تبلیغات سفید(تبلیغاتی که هویت منبع آن معلوم است) انجام می‌شود. اغلب موارد عملیات‌روانی که با عناوین رسمی(مانند رادیو آمریکا) به اجرا در می‌آیند، از مصادیق این نوع عملیات هستند.
عملیات‌روانی پنهان
عملیات روانی پنهان عملیاتی است که منبع انتشار آن فاش نمی‌شود. این عملیات به گونه‌ای طراحی و اجرا می‌شود که دولت مسئول آن معلوم نباشد و یا اگر هم کشف شد، آن دولت بتواند هرگونه دخالتی را انکار کند. عملیات‌روانی پنهان، معمولاً به وسیله تبلیغات سیاه و خاکستری به اجرا درمی‌آید.
مراحل عملیات روانی
- تعیین هدف
- برآورد و ارزیابی وضعیت فعلی
- آماده سازی برنامه عملیات روانی
- انتخاب رسانه
- طرح ریزی پروپاگاندا
- تست اولیه (میزان حساسیت مخاطب و کارایی عملیات روانی بر گروه هدف را ارزیابی می کند)
- تولید مواد تبلیغاتی جنگ روانی
- اجرا
- جمع آوری اطلاعات در مورد پاسخ مخاطبان
- ارزیابی نهایی واکنشها
در این سلسله اقدامات پیش از هرچیز در قدم نخست بایستی با انجام تجزیه وتحلیلهای اطلاعاتی تعیین هدف صورت گیرد. یعنی مشخص شود کدام یک از اهداف می تواند بیشترین تاثیر و منفعت را به دنبال داشته باشد. به این منظور تحلیلگران عملیات روانی باید دریابند که گروه هدف در برابر کدام یک از اهداف اسیب پذیرتر و حساستر است. برای شناخت گروه هدف تحلیلگران رویکرد و وجه نظر گروه هدف در مورد شرایط فعلی، گله و شکایتهای آنها، ترکیب قومیتی، سطح احساس نا امیدی، ترکیب زبانی، مشکلات، حساسیتها، عادات، انگیزه ها، انتظارات و ویژگیهایی نظیر اینها را در گروه هدف مورد بررسی قرار می دهند. پس از این مرحله می توان اهداف را تعیین نمود که به این ترتیب اولین گام عملیات روانی برداشته می شود. طراحی عملیات روانی در دنیای رسانه های مدرن باید با دقت تمام صورت گیرد زیرا یک اشتباه در طراحی برنامه می‌تواند باعث شود خبری ناخوشایند به سرعت در گوشه و کنار دنیا پخش شده و به عنوان موضع رسمی حکومت تلقی شود.
رسانه
رسانه های مورد استفاده در عملیات روانی بسیار متنوع است از جمله تلوزیون، رادیو، بلندگو، سایتهای اینترنتی، رسانه های چاپی، پخش کردن اعلامیه با هواپیما، درج خبر در روزنامه های خارجی یا پخش اطلاعاتی از طریق شبکه های تلوزیونی خارجی
تبلیغات سیاه
تبلیغاتی است که به منبع غیرواقعی نسبت داده می‌شود. این تبلیغات وانمود می‌کند که از داخل سرزمین دشمن( یا سرزمین تحت اشغال دشمن) و یا نزدیکیهای آن پخش می‌شود و البته گاهی نیز واقعاً همنیطور است. هنگامی که به ظاهر از سرزمین دشمن پخش می‌شود، هدایت عملیات‌های زیرزمینی( که توسط عناصر برانداز موجود در صفوف دشمن انجام می‌شود) را امکان پذیر می‌سازد. از نظر دشمن، این تبلیغات، اقداماتی غیرقانونی و مستوجب عقوبت است. این نوع عملیات، مستلزم مهارت بسار، مخزنی بزرگ از اطلاعات، و توانایی کارکردن با اسم جعلی است. تبلیغات سیاه، به شدت بر اطلاعات متکی است. از این تبلیغات به بهترین وجهی می‌توان در عملیات استراتژیک استفاده کرد. معذالک، هر چند مقاصد مورد پیگیری در این نوع تبلیغات معمولاً فراتر از سطوح وضعیتهای تاکتیکی است، با این حال، در عملیات‌روانی تاکتیکی نیز استفاده می‌شود چون فرض بر این است که تبلیغات سیاه، در این گونه عملیات، آنقدر ارزش حیاتی دارد که به کارگیری آن به ریسک نهفته در آن می‌ارزد. به منظور دستیابی به حداکثر تأثیر و اجتناب از خطر از بین رفتن انسجام در تلاشهای آشکار، باید عملیات روانی پنهان را از عملیات‌روانی آشکار جدا نگهداشت و پرسنل درگیر در یک نوع عملیات را در عملیات نوع دیگر وارد نکرد.
مزایا و قابلیتهای تبلیغات سیاه
تبلیغات سیاه، با عمل کردن تحت پوشش، می‌توان از داخل سرزمین دشمن منتشر شده و پیامهای تبلیغاتی خودی را که برای مخاطبان خاص به دقت تنظیم شده است، ارسال نماید.
از آنجا که این تبلیغات، از منبع ناشناس منتشر می‌شود، می‌توان با القای این نکته به دشمن که عناصر مخالف و غیر وفادار در میان صفوفش وجود دارد، روحیه را تضعیف کند.
با بکارگیری ماهرانه اصطلاحات، عبارات و تمهای رسانه‌ای مناسب، این تبلیغات می‌تواند وانمود کند که جزئی از تبلیغات خود دشمن است و بدین ترتیب می‌تواند در تبلیغات دشمن، تناقض ایجاد کند، نتیجه این خواهد شد که تبلیغات سفید دشمن، تا اندازه زیادی تأثیر خود را از دست می‌دهد. از آنجا که این تبلیغات، ماهیتی پنهان دارد و تشخیص آن مشکل است، ضد تبلیغ دشمن نمی‌تواند اقدام مؤثری علیه آن انجام دهد.
ارسال دیدگاه
در انتظار بررسی : 0