نگاهی به سریال تلویزیونی ماه رمضان

به قلم: جبار آذین؛ مدرس و منتقد سینما و تلویزیون

پایگاه خبری نمانامه: امسال هم تلویزیونی ها در حوزه سریال ،آثار مطلوب و مناسب با مناسبت ماه رمضان ندارند، که اگرهم داشتند، چون سالیان اخیر، سریالهایی سراسرغم و اندوه و بدون ربط با معنا و مفهوم رمضان و مغایر با معنویت مخاطبان روزه دار بود.

سیماییان در ایام رمضان، چهار سریال با نام های «زیرخاکی»، «سرباز»، «پدر پسری» و«بچه مهندس» پخش می کنند.

«زیرخاکی» ساخته جلیل سامان، گرچه بر اساس موضوعی نخ نما؛ جابجا شدن وسایل و افرادی که دیگر از فرط تکرار، در جهان سینما منسوخ شده و در سینما و تلویزیون ایران هم، پیشتر با همین مضمون چندین اثر ساخته شده، به تصویر در آمده است، ولی مجموعه ای طنز گونه و سرگرم کننده و مانند دیگر سریال های او، درکل اثری مقبول، خوش پرداخت و با محتوا با رویکرد مضامین انقلابی، اجتماعی و سیاسی است. پخش این سریال، گر چه از نظر مضمونی و محتوایی، ربطی به ماه رمضان ندارد و به در دپخش در ایام دهه فجر می خورد، به رغم حاشیه هایی که چندی قبل، یکی از بازیگرانش ایجاد کرده بود، با رضایت نسبی مخاطب همراه است.

«پدرپسری» یک سریال متوسط سطحی نگر در ساخت و پرداخت مضامین خود است که سازندگانش خواسته اند، از آن مجموعه ای خانوادگی، اجتماعی و طنز بسازند، اما به دلایل فراوان از جمله ضعف در داستان سازی تصویری، شخصیت پردازی، چیدمان درست عناصر درام در قالب فیلمنامه و کارگردانی دم دستی، شوخی های سطحی و کلیشه ای با مناسبات خانوادگی و اجتماعی، نتوانسته اند به موفقیت و رضایت مخاطب دست یابند. «سرباز» ساخته هادی مقدم دوست، اثری متفکرانه و با محتوا و اندکی غیر متعارف در روایت داستانهای خود در مقایسه با آثار رایج تلویزیون، در قالب درام اجتماعی و خانوادگی است. استفاده ازترکیب روایت گفتاری «نریشن» همزمان با روایت «نمایشی» گر چه باذات و ماهیت تصویر همخوان نیست، لیکن کوششی سلیقه ای است و پیشتر دیگران هم آن را در سینما و تلویزیون تجربه کرده اند.

اشکال عمده بهره گیری از این روش، خدشه دارشدن روند قصه وایجاد اختلال درهمراهی تماشاگر با شخصیت ها و رویدادها است. سرباز با آنکه حرفی جدید در فرم، مضمون و ساختار هنری ندارد و سازنده اش را در کارگردانی و اجرا، چندان رو به جلو نشان نمی دهد، اما سریالی جمع و جور و دراماتیک و درمجموع، دیدنی است.

«بچه مهندس» به کارگردانی علی غفاری که بر مبنای سلیقه مدیران و…! همچنان فصل های دیگرآن ساخته می شود، درفصل جدید هم قصه” جواد جوادی” نوزاد پرورشگاهی را این باردر دوران جوانی و در دانشگاه و ادامه دوستی های پیشین و عاشقانه او به اضافه چاشنی مسایل امنیتی روایت می کند. سریال متوسط بچه مهندس، به جز ماجراسازی و حادثه پردازی سطحی برای پر و بال دادن به داستان زندگی قهرمان اصلی سریال، چیزی برای ارائه ندارد و با آب بستن و حیف و میل پول مردم به تولید ادامه می دهد!

با این وضعیت و حال وهوای سریالهای رمضان امسال تلویزیون که ربطی به کرونا و رمضان ندارند، هر چند دست سیما از نظر کمی خالی نیست، ولی از منظر کیفی و مفاهیم رمضانی، تهی است!