سبک «سینما وریته» در فیلمسازی

نمانامه: اصطلاح cinéma vérité  (به فرانسوی به معنای «سینما حقیقت» ) به جنبشی در فیلمسازی مستند اشاره دارد که در دهه ۱۹۶۰ در فرانسه با فیلم کرونیکل یک تابستان   (Chronique d’un Été, ۱۹۶۱)  آغاز شد.

سینما وریته چیست؟

واژه‌های cinéma vérité و «سینمای مستقیم» ، اغلب به جای هم برای توصیف سبکی از مستندسازیِ مشاهده‌ای به‌کار می‌روند که «واقعی» به نظر می‌رسد و به جای فیلمنامه‌ ، بداهه پردازی را دنبال می‌کند.

این سبک از فیلمسازیِ مستند ، به گذراندن چندین ماه (یا حتی بیشتر) در یک اجتماع ، ساختن اعتماد و دنبال کردن شخصیت ها در طول زندگی آن ها نیاز دار .

فیلمسازِ سینما وریته برخلاف فیلم‌های مرسوم هالیوودی ، وقایع ثبت شده در دوربین را دستکاری نمی‌کند: در عوض، داستان را بعداً در اتاق تدوین «پیدا می‌کند» ، یعنی « روایت » از فیلم‌های واقعی ( وریته ) ساخته می‌شود (بدون مصاحبه نشستنی).

برای همین ، اینجا فیلمنامه بیشتر یک رونوشت است که از تدوین شکل می‌گیرد – تا اینکه یک متن شکل‌دهنده و هدایت کننده تدوین باشد . یعنی رویدادها را حین آشکار شدن آن ها ثبت کنیم، به جای اینکه هر گونه سهمی در نتیجه داشته باشیم!

شش عنصر کلیدی  Cinéma Vérité :

از ویژگی های اکثر فیلم های سینما وریته میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

• در محلِ رخداد ، با افراد نابازیگر فیلمبرداری می شوند.
• نماهای خام و برداشت های دستی.
• تمرکز بر موقعیت های روزمره.
• به صورت لاینقطع فیلمبرداری میشوند ، با دیالوگ و کنش هایی که از روی فیلمنامه نیست! 
• اغلب به مسائل اجتماعی و سیاسی می پردازند.
• از نور طبیعی استفاده می‌کنند.

خاستگاه سینما وریته  :

سینما وریته از جنبش موج نوی فرانسه در دهه های ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ به وجود آمد. در آن زمان، فیلم های مستند چشم انتظار یک تغییر بزرگ بودند ، اما تجهیزات فیلمبرداری و صدا بسیار سنگین و گران‌تر از آن بود که بتوان از استودیو خارجشان کرد، که به این معنی بود که دستِ فیلمسازان در اشکال فیلم‌هایی که می‌توانستند بسازند محدود بود.

با شروع اوایل دهه ۱۹۶۰، فناوری جدید دوربین روی دست به فیلمسازان این امکان را میداد تا رویدادهای دنیای واقعی را به شیوه ای خودمانی تر ، با مزاحمت کمتر برای سوژه (نسبت به آنچه قبلا ممکن بود) دنبال کنند.

آنچه پدیدار شد، یک سبک فیلمسازی بود که به عنوان  « سینما حقیقت » شناخته می شد. این سبک از اروپا سرچشمه گرفت، اما زمانی که توسط ریچارد لیکوک (Richard Leacock) و رابرت درو (Robert Drew) به ایالات متحده و کانادا وارد شد، به «سینمای مستقیم» تبدیل شد و تکامل یافت.

سینمای مستقیم، حتی بیشتر از سینما حقیقت، بر عدم مداخله تأکید دارد و برای رویکرد مشاهده‌ای به شکلی که  انگار فیلمساز حضور ندارد» (مثل دوربین مخفی ) توسط فیلمسازان تلاش می‌کند.

آیا تلویزیون واقع‌نما ( رئالیتی تی وی) هم به عنوان نوعی از سینما وریته در نظر گرفته می شود؟

سینما وریته را می توان نسخه پیشگام تلویزیون واقع‌نمای مدرن ( Reality television ) ، مثل  The Bachelor   در نظر گرفت.

هر دو سبک ، «بدون فیلمنامه» هستند، معمولاً افراد معمولی را نشان می‌دهند و قسمت عظیمی از داستان را عمدتاً از طریق تدوین ایجاد می‌کنند.

با این حال، تفاوت های مهمی بین سبک سینما وریته واقعی و تلویزیون واقع‌نمای محبوب وجود دارد.

صحنه فیلمبرداری

اکثر برنامه‌های تلویزیون واقع‌نما ، سوژه‌های خود را در یک محیط یا صحنه ساختگی قرار می‌دهند – برای مثال، Survivor  شرکت‌کنندگان را به جزیره‌ای دورافتاده می‌آورد، جایی که آن ها برای دریافت جایزه با هم رقابت می‌کنند.

ولی سینما وریته روی افراد واقعی، در موقعیت‌های زندگی واقعی و در محیط طبیعی آن ها تمرکز دارد.

رویداد ها

در تلویزیون واقع‌نما و به طور خاص برنامه های دوستیابی، تهیه کنندگان اغلب در اتفاقات زمان فیلمبرداری و اجراهای روی صحنه  مداخله می کنند و عملکرد سوژه ها را تعیین یا محدود می کنند تا به نتیجه دلخواه برسند.

در مقابل، فیلمسازان سبک سینما وریته کمترین حد ممکن مداخله را در زندگی سوژه های خود اعمال می کنند.