«سایه» ادبیات فارسی درگذشت

به قلم: مرجان شیرمحمدی

نمانامه: سایه‌ی پدرم… پدرم و او هر دو زاده‌ی رشت بودند. پدرم در کوچه‌ی آفخرا به دنیا آمد، همان کوچه‌ای که حمام‌ تاریخی آقا‌بزرگ را دارد. آقا‌بزرگ تاجر و خیر معروف رشت، جد من بود و کارهای عام‌المنفعه‌ی زیادی در رشت کرد، یکیش ساخت همین حمام است.

کوچه‌ی آفخرا کوچه‌ی پرخیر و برکتی بود. چندین تن از بزرگان ایران در این کوچه به دنیا آمدند. پدرم خیلی زود پدرش را از دست داد و با مادر و خواهر و برادرش به تهران آمد. پدرم شعر نمی‌گفت ولی شاعر بود. موسیقی و شعر را خوب می‌شناخت و از خاطرات کوچه‌ی آفخرا برای ما می‌گفت. یکی از افتخارتش همشهری بودن با «سایه» بود. «سایه» ده سال از پدرم بزرگ‌تر بود ولی هر دو امسال و به فاصله‌ی دو ماه از دنیا رفتند.

«سایه» پدر معنوی‌ام بود و برای من هم جای پز و افتخار داشت که پدرم و او از یک شهر و محل بودند. سالی یکبار به رشت می‌روم و توی این شهر شاعرانه می‌چرخم. راه می‌روم و نفس‌های عمیق می‌کشم. می‌خواهم هوای شاعرانه‌اش را با خود به تهران بیاورم. شهرها بخشی از هویت آدم‌ها هستند. مکانی که کودکی‌مان در آن سپری شده بخشی از سرنوشت ما می‌‌شود.

پدرم و «سایه» هر دو شاعرانه زیستند و مطمئنم شهر رشت که کودکی‌شان را در آن گذراندند، با باران‌های دلپذیر و هوای شاعرانه‌اش، سهم زیادی در این شاعرانگی داشت.

پی نوشت:

امیر هوشنگ ابتهاج ششم اسفند ۱۳۰۶ در رشت متولد شد، وی اولین فرزند میرزا آقا خان ابتهاج و فاطمه رفعت و تنها پسر یک خانواده ۴ فرزندی بود. پدرش آقاخان ابتهاج از مردان سرشناس رشت و مدتی رئیس بیمارستان پور سینای این شهر بود.

هوشنگ ابتهاج شروع تحصیل و ادامه تحصیلات ابتدایی و بخشی از تحصیلات دبیرستانی در مدارس عنصری، قاآنی، لقمان و شاهپور در شهر رشت سپری کرد و بعد برای کلاس پنجم متوسطه در دبیرستان تمدن تهران مشغول به تحصیل شد.

هوشنگ ابتهاج در سال ۱۳۱۸ با موسیقی و سرودن شعر آشنا شد. وی در آغاز، همچون شهریار، چندی کوشید تا به راه نیما برود؛ اما، نگرش مدرن و اجتماعی شعر نیما، به ویژه پس از سرایش ققنوس، با طبع او که اساساً شاعری غزل سرا بود؛ همخوانی نداشت. پس راه خود را که همان سرودن غزل بود؛ دنبال کرد.

ابتهاج مدتی به عنوان مدیر کل شرکت دولتی سیمان تهران مشغول به کار بود.

وی از سال ۱۳۵۰ تا ۱۳۵۶ سرپرست برنامه گل‌ها در رادیوی ایران، پس از کناره‌گیری داوود پیرنیا و پایه‌گذار برنامه موسیقایی گلچین هفته بود. تعدادی از غزل‌های او توسط خوانندگان ترانه اجرا شده است.

امیر هوشنگ ابتهاج در سال ۱۳۳۷ با خانم آلما مایکیال ازدواج کرد. حاصل ازدواج هوشنگ ابتهاج و آلما مایکیال چهار فرزند به نام‌های یلدا «۱۳۳۸»، کیوان «۱۳۳۹»، آسیا «۱۳۴۰»، و کاوه «۱۳۴۱» است.

اولین کتاب او به نام «نخستین نغمه‌ها» در سال ۱۳۲۵ چاپ شد.

اشعار او به دو دسته شعر کلاسیک و شعر نو فارسی تقسیم می‌شد.

«سراب»، «سیاه‌مشق»، «تا صبح شب یلدا»، «یادگار خون سرو» و «تاسیان» از جمله آثار او هستند.