در سوگ استاد عبدالله انوار

به قلم: پروفسور حسن امین

نمانامه: دوست دیرین دانشمند پیشکسوت من استاد بسیاردان عبدالله انوار ( لیسانسیه حقوق، درس خوانده فلسفه، ایرانشناس ایرانی اصیل حسیب نسیب و پسر سیدیعقوب انوار شیرازی) هم از میان ما رفت. ۹۸ سال عمر کرد و دست کم هفتاد و پنج سال بی وقفه به خدمت علم و معرفت گذراند.

او به راستی از مفاخر علمی کشور بلکه خون جاری در شریان تاریخ و فرهنگ ایران زمین بود. من، نزدیک پنجاه سال با این بزرگمرد بی ادعا، معاشر و در صف نعال حلقه یاران دانای او (همچون دکتر امیرحسین آریانپور، سرلشکر ناصر فربد، دکتر مهدی محقق و …) خوشه چین افاضات او بودم. در دوره ها و مهمانی هایشان شرکت داشتم و او نیز کریمانه، در مهمانی ها و دورهمی های من شرکت می کرد.

جامع معقول و منقول و حاوی علوم جدید و قدیم و عاشق علم و معرفت بود. مردان بزرگ بسیار دیده بود و خود یکی از غنایم و ذخایر علمی و فرهنگی این کهن دیار بود که انسان از هموطن بودن و همزبان بودن با او احساس افتخار و غرور می کرد. انوار، چون درخت پربار فروتن و متواضع بود. عالمی به تمام معنی صادق و راسخ که از جهت مرام سیاسی پیرو دکتر مصدق و خواهان استقلال ایران و استقرار حاکمیت قانون و بی ترس و تقیه مدافع منافع ملی و پاسدار فرهنگ ایرانی بود.

آخرین بار همین امسال در کنار همسر و پسر دکتر امیرحسین آریانپور در بزرگداشت او از سوی انجمن جامعه شناسی ایران چند بار با هم ملاقات داشتیم و بعد از آن در همان مجلس بزرگداشت در انجمن اندیشمندان علوم انسانی، من پس از او، سخنرانی داشتم و با هم به اتفاق همسر دکتر آریانپور عکس گرفتیم. سال ها پیش هم در یادنامه آریان‌پور که به اهتمام خواهرزاده اش دکتر مهرداد مشایخی مقیم آمریکا منتشر شد، هر کدام از منظری به ذکر خاطرات گذشته پرداختیم و بعد که دکتر مهرداد مشایخی نابهنگام از دنیا درگذشت، دیوان اشعار دکتر مرتضی مشایخی شوهر خواهر آریانپور با عنوان «آتش نهفته» با مقدمه من منتشر شد که من نسخه ای از آن را به استاد انوار هدیه دادم.

من و استاد انوار، ده ها بلکه صدها عکس در طول این سال ها در محافل خصوصی و عمومی با او و دوستان مشترک دارم که از آخرین آنها عکس هایی بود که در مهمانی خانوادگی در خانه سرلشکر فربد و همسرش ناهید صدیقی، در کنار دکتر مهدی محقق و همسرش دکتر نوش آفرین انصاری و … گرفتیم. دریغ که دیگر به بسیاری از آن عکس ها خودم دسترسی ندارم. باری، از امتیازات استاد انوار یکی استغنای مالی و ترفع او از دنیاوی و ارباب بی مروت دنیا بود و دوم این که معری وار، ازدواج نکرد و موالید فکری را بر اولاد جسمانی ترجیح داد. بزرگترین کارهای علمی استاد انوار، یکی فهرست نگاری کتاب های خطی کتابخانه ملی بود و دیگری، ترجمه دایره المعارف فلسفی شفا اثر بی نظیر ابن سینا.

روانش شاد، یادش گرامی و راهش پر رهرو باد.