از جریان اصلی تا سینمای آلترناتیو!

به قلم: سیدآریا قریشی

تعارض (ریسِت) (محمدرضا لطفی)
«تعارض» از دیگر فیلم‌های بخش نگاه نو است که می‌تواند پیشنهادی برای سینمای ایران به شمار رود. لطفی که فیلم اولش («روایت ناپدید شدن مریم») هم اثری متفاوت با جریان اصلی سینمای ایران به شمار می‌رفت و البته فیلمی جمع‌وجور و نزدیک به الگوهای ژانر بود – نشان می‌دهد که تمایلی به تکرار خود ندارد و مسیری تماماً متفاوت را طی می‌کند. در میان انبوه فیلم‌های “اَدایی” سینمای ایران، «تعارض» فیلمی است که اگر به شکل دیگری روایت می‌شد، ممکن بود به کیفیت فعلی نرسد. شجاعت لطفی در دوری از مسیرهای بارها پیموده شده قابل ستایش است.
دشمنان (علی درخشنده)
ضربه سختی از سرگردان بودن میان درام داستان‌محور و درام شخصیت‌محور رنج می‌برد. مسیر فیلم نشان می‌دهد که با یک درام شخصیت‌محور روبه‌روییم. در چنین شرایطی مهم‌ترین نکته درکی است که از شخصیت به دست می‌آوریم. با این وجود شیوه روایت فیلم (نمایش کنش‌هایی که هنوز ریشه‌شان را نمی‌دانیم و سپس رفتن به سراغ معرفی شخصیت) باعث می‌شود تا مخاطب فاصله زیادی از فیلم بگیرد و زمانی که فیلم قرار است پیچیدگی شخصیت را نشان دهد، کاهش این فاصله به سختی ممکن است.
روز صفر (سعید ملکان)
هیچ چیزش شبیه یک فیلم اول نیست: نه تولید پرهزینه‌اش، نه عوامل حرفه‌ای آن و نه فیلمسازی که سال‌ها است در مقام چهره‌پرداز و تهیه‌کننده در پروژه‌های سطح اول سینمای ایران فعال است. با این ویژگی‌ها طبیعی است که با فیلمی حرفه‌ای (از نظر سر و شکل) روبه‌روییم. همچنین ملکان و بهرام توکلی (فیلمنامه‌نویسان فیلم) سعی کرده‌اند از ساخت یک فیلم حزبی فاصله گرفته و، با استفاده از الگوهای آمریکایی، فیلمی برای طیف وسیع‌تری از مخاطبان ایرانی بسازند. با این وجود الگوبرداری‌های فیلم از آثار آمریکایی در مواردی آماتوری به نظر می‌رسد و شخصیت‌پردازی پیچیده‌ای در کار نیست.
شنای پروانه (محمد کارت)
فضای فیلم یادآور برخی از مستندها و فیلم‌های کوتاه کارت (از جمله فیلم کوتاه «بچه‌خور») است؛ فضایی که یادآور برخی از کارهای هومن سیدی و سعید روستایی هم هست. با این وجود کارت در اولین ساخته بلند داستانی‌اش مسیری متفاوتی را طی می‌کند. او تقابلی اخلاقی را میان دو برادر شکل می‌دهد و درست جایی که خیلی از فیلمسازان دیگر به سمت نق زدن‌های اجتماعی و فهرست کردن بدون عمقِ معضلات جامعه پیش می‌روند، موفق می‌شود قهرمان بسازد.
کشتارگاه (عباس امینی)
«کشتارگاه» یکی از معدود فیلم‌های جشنواره امسال است که موقعیت، شخصیت و پرسش اصلی دراماتیک را به سرعت مطرح می‌کند