هفتادمین سال ساخت فیلم «اتوبوسی به نام هوس»

پایگاه خبری نمانامه:  کمتر فیلمی در تاریخ سینما بعد از هفتاد سال از چنین جایگاه و اعتباری برخوردار است. شماری از فیلم‌ها تاریخ مصرف ندارند و گذر زمان خاص بودن‌شان را بیشتر به رخ می‌کشد. «اتوبوسی به نام هوس» ساخته ارزشمند “الیا کازان” فقید در لیست چنین فیلم‌هایی قرار می‌گیرد. داستان فیلم بر محور سه شخصیت اصلی استنلی کوالسکی، استلا و بلانش طراحی شده است. بلانش زن تنها و درمانده‌ای است که برای دیدن خواهرش استلا به شهر نیواورلئان سفر می‌کند. استلا که در آستانه به‌دنیا آوردن فرزندش است با شوهر قلدر، بی‌اخلاق و بی‌بند و بارش، استنلی روزگار سختی را سپری می‌کند. زمانی که استلا برای زایمان به بیمارستان منتقل می‌شود، استنلی در خلوت خانه به بلانش تجاوز می‌کند و الیا کازان با شناخت دقیق از نمایشنامه “تنسی ویلیامز” و اجراهای بی‌شمارش بر صحنه برادوی با استفاده درست و بجا از قابلیت‌های تصویری سینما، روایت کامل و ماندگاری را از این متن ارزشمند ارائه می‌دهد. هنوز هم استلا، استلا گفتن‌های مارلون براندو در نقش جاودانه “استنلی کوالسکی” یک خوک کثیف لهستانی برای احساس همدردی با همسرش “کیم هانتر” جذاب نشان می‌دهد. مارلون براندو در این فیلم یک انسان خودشیفته تمام عیار را به نمایش می‌گذارد که تمایلات اغواگرانه هرگونه صمیمیت واقعی در زندگی را از او سلب کرده است. استنلی مهاجر لهستانی تباری است که به عنوان نماینده جامعه آمریکای جدید تفکر مخصوص به خودش را دارد. استنلی با برقراری تعادلی موزون میان ظرفیت‌های فریبنده جسمانی و طبع شیطانی‌اش تلاش می‌کند هویت جدیدی را بروز دهد که در این امر موفق و پیروز عمل می‌کند و شخصیت “بلانش” را تا مرز خود ویرانگری پیش می‌برد. براندو با آن زیر پیراهنی سفید عرق کرده همچون ببری زخمی به سوی شکارش یورش می‌برد. تحقیرش می‌کند و در نمایشی پرقدرت، جنون و فروپاشی را به او هدیه می‌دهد.
براندو برخلاف قهرمان‌های گذشته سینمای آمریکا این بار با سبک بازیگری منحصربفردش تمام قواعد را دگرگون می‌کند و خود را به عنوان یک یاغی شورشی به دنیای سینما معرفی می‌کند. همفری بوگارت در مورد براندو می‌گوید: ما در فیلم‌هایمان سعی کردیم خیلی جنتلمن، اتوکشیده و با رعایت اصول اخلاقی ظاهر شویم ولی براندو با آن زیرپوش کثیف پاره و عرق کرده استانداردهای بازیگری را تغییر داد و مدل جدیدی از مردانگی را در سینمای دهه پنجاه به نام خود ثبت کرد. «اتوبوسی به نام هوس» یکی از موفق‌ترین اقتباس‌های ادبی تاریخ سینما بشمار می‌رود. فیلم در زمان اکران حواشی و سر و صداهای زیادی به پا کرد. اداره سانسور آمریکا تعدادی ازسکانس‌ها و دیالوگ‌های غیراخلاقی فیلم را حذف کرد ولی فیلم در شب اختتامیه مراسم اسکار خوش درخشید و در دوازده رشته نامزد دریافت جایزه شد. “ویوین لی” ۳۶ ساله در ارائه نقش بدون نقص “بلانش دوبوآ” و “کیم هانتر” در نقش “استلا” به ترتیب اسکار بهترین بازیگر نقش اول و مکمل زن را به ارمغان بردند. “کارل مالدن” نیز در نقش “میچ” کسی که سعی می‌کند بلانش را از این معرکه مرگبار نجات دهد اسکار نقش مکمل مرد را از آن خود کرد. «اتوبوسی به نام هوس» بعد از هفتاد سال که از ساخته شدنش می‌گذرد به عنوان یک فیلم استعاری که قرار است سبک زندگی جدید آمریکایی را به سراسر دنیا صادر کند از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است و تماشایی نشان می‌دهد. هنوز هم بعضی از دیالوگ‌های معروف این شاهکارالیا کازان دهان به دهان می‌چرخد و نقل قول می‌شود.

انستیتو فیلم آمریکا در اقدامی تحسین برانگیز نسخه ترمیم شده‌ای از این فیلم تهیه کرده و قرار است در اکرانی محدود برای نسل جدید عاشق سینما به نمایش بگذارد.

ناصر سهرابی